Charakterystyka/ morfologia

Alka (Alca torda)

Systematyka
rząd: siewkowe (Charadriliformes)
rodzina: alki (Alcidae)
rodzaj: alczyk (Alle)
gatunek: Alka (Alca torda))

Charakterystyka/ morfologia
Alki są średniej wielkości , mają dość masywne, czarne dzioby. Grzbiet, głowa, wierzchnia strona skrzydeł oraz nogi są czarne lub brunatno czarne, natomiast brzuch oraz spód skrzydeł mają kolor biały. Ogon dość długi, ząbkowany. Charakterystyczną cechą są białe linie znajdujące się na głowie. Jedna biegnie poziomo od oka do końca głowy, druga pionowo przecina dziób. Podobne linie widoczne są także na złożonych skrzydłach – znajdują się mniej więcej w ich połowie. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. U młodych dziób jest mniejszy, gładki, spiczasty i nie ma na nim rysunku. W locie widoczna jest mocna i krótka szyja oraz wachlarzowaty ogon. W powietrzu palce nóg są przykryte. Gdy alka siada na ziemi jest pionowo wyprostowana, swój ciężar opiera na całych skokach nóg. Alki są podobne do nurzyków podbielałych (Uria aalge). Niektórzy niedoświadczeni obserwatorzy mylą je z pingwinami. Długość ciała ok. 42 - 48 cm, rozpiętość skrzydeł ok. 63 - 67 cm, waga ok. 550 - 920 g

Biotop/ preferencje pokarmowe
Ptak atlantycki, występujący w strefie borealnej i subarktycznej, nie mający gatunków podobnych na innych oceanach. W Polsce pojawia się sporadycznie podczas zimowych przelotów. Związana jest całkowicie z morzem, na którym znajduje pożywienie i schronienie wśród skał. Występuje na skalistych wybrzeżach morskich. Poza sezonem lęgowym na pełnym morzu. Na lądzie chroni się tylko w czasie gwałtownych burz. Poluje na drobne ryby. Głównie są to śledziowate, dobijakowate, młode dorszowate. Mogą też zjadać morskie robaki i skorupiaki. Alki są świetnymi nurkami, a pod wodą mogą osiągać prędkość 1,5 m/s pływając przy pomocy skrzydeł. Żerują na płytkich wodach szelfowych często wymieszane z nurzykami podbielałymi.

Rozwój osobniczy
Na lęgowiska wraca w marcu i kwietniu, zaraz po stopieniu się lodu i śniegu na skałach, które zajmuje. Gniazd zwykle nie buduje, a jaja składa w skalnej szczelinie na półce skalnej. Gnieździ się pojedynczo lub w koloniach, często w towarzystwie innych ptaków z rodziny alk. Każda para wychowuje jedno młode. Para kopuluje kilkadziesiąt razy około miesiąc przed złożeniem jaja, które jest umieszczane zazwyczaj bezpośrednio na ziemi. Niektóre ptaki tworzą prowizoryczne gniazdo z zebranych kamieni, ususzonych odchodów oraz porostów i szczątków roślin znajdujących się w pobliżu. Przynajmniej połowa samic kopuluje z większą ilością samców. Zdarza się, że pisklę opuszcza jajo bezpośrednio po złożeniu, w pozostałych przypadkach rodzice wysiadują na zmianę. Po wykluciu dorosłe ptaki karmią swoje młode rybami. Pisklęta opuszczają skaliste gniazdo po około 18-21 dniach skacząc prosto do morza. Robią to, choć jeszcze nie potrafią latać, dlatego też taki skok może kończyć się poobijaniem młodego ptaka o skały. Gdy znajdzie się w wodzie rodzice nadal go pilnują i karmią głównie rybami, a rzadziej mięczakami, skorupiakami i innymi bezkręgowcami. Łowić mogą je nawet 20 kilometrów dalej przynosząc na raz do 20 ryb. Odnotowano sytuacje gdy młode opuszczają gniazdo zaraz po wylęgu.

Status gatunku
Gatunek chroniony. Największymi zagrożeniami ptaków są zanieczyszczenia, zwłaszcza olejowe oraz nadmierne połowy ryb.

Przygotowała: Wanda Kula