Jeśli posiadasz konto na portalu - zaloguj się, jeśli go nie posiadasz zarejestruj się.
Dzik (Sus scrofa)
Systematyka
rząd: parzystokopytne (Artiodactyla)
rodzina: świniowate (Suidae)
gatunek: Dzik (Sus scrofa)
Charakterystyka/ morfologia
Ma krępy tułów, z boków ścieśniony, szczególnie u samców, o silnie rozwiniętej części przedniej ciała i wyraźnie niższy zad. Duża , wydłużona głowa zakończona ryjem, osadzona jest na krótkiej, grubej i muskularnej szyi. Oczy małe, brunatne. Uszy wysoko obsadzone i stojące, maja kształt szerokiego trójkąta o zaokrąglonym wierzchołku. Ma silne, średniej długości nogi, zakończone racicami. Ogon dość długi zakończony kitą dłuższych włosów, szczególnie u samców. Okrywa włosowa dzika składa się z twardych, ale elastycznych włosów, zwanych szczeciną , oraz gęstego podszycia włosów wełniastych. Ubarwienie dzika jest zmienne, latem ciemniejsze. Może przechodzić od niemal czarnego przez brązowoczerwone po płowe. Często z powodu zwyczaju tarzania się w błocie jest zbliżone do barwy gleby występującej w rejonie życia dzika. Samiec i samica się różnią. Samiec jest znacznie większy. Kły dolne samców są szczególnie długie i szablasto wygięte, kły górne są mniejsze , mają inny kształt i spełniają role osełki o którą ścierają się kły dolne. Kły samic są znacznie krótsze i mniejsze. Na zewnątrz są zupełnie niewidoczne, podczas gdy kły samców wyraźnie wystają ponad wargę. Samice mają po 6 par sutków. Najczulszym zmysłem dzików jest węch. Mają także bardzo dobrze rozwinięte zmysły dotyku, smaku i słuchu. Wzrok tych zwierząt jest prawdopodobnie dobry, chociaż przez rozłożenie oczu po bokach głowy nie widzą dobrze tego, co dzieje się z przodu ciała. W stadzie dziki bardzo lubią czyścić sobie nawzajem skórę, czochrając się o pnie drzew. Czasem leżą w barłogu bardzo stłoczone. Dzik jest agresywnym zwierzęciem i w niektórych sytuacjach odważnie szarżuje na wroga. Lochy z potomstwem są szczególnie niebezpieczne. Długość ciała 90-200 cm, wysokość w kłębie 55-110 cm, ciężar samce do 320 kg, samice do 140 kg.
Biotop/ preferencje pokarmowe
Zasadniczym środowiskiem bytowania dzika jest las. Zasiedla wszystkie typy lasów, najczęściej jednak lasy mieszane. Szczególnie odpowiadają mu tereny leśne obfitujące w bagna i moczary. Woli większe kompleksy leśne. W wielu okolicach dziki wykorzystują pola uprawne w pobliżu lasu jako bogatą bazę pokarmową. Zwykle w nocy penetrują pola a podczas dnia zalęgają w ostojach leśnych. To zwierzę stadne, żyjące w grupach rodzinnych nazywanych watahami. W skład gromady wchodzi od kilku do dwudziestu osobników obu płci: stara locha , przewodniczka oraz lochy z warchlakami. Pozostałe osobniki są słabiej związane ze stadem. Odyńce rzadko wiążą się z grupą, zwykle bytują samotnie. Watahy przebywające na wspólnych żerowiskach tworzą zgrupowanie liczące do 100 osobników. Obserwuje się pojawianie dzików, w tym loch z warchlakami, na terenie miast (np. Świnoujście), gdzie przychodzą, aby żerować w śmietnikach i na wysypiskach. Biegają kłusem, galopem lub skokami. W galop zrywają się rzadko i potrafią nim przebiec tylko kilkaset metrów. Dobrze pływają, dlatego występują na jeziornych i rzecznych wyspach. Dzik jest głównie roślinożercą. Pokarm roślinny stanowi 90% udziału, pozostałe 10 % to pokarm zwierzęcy. Rośliny uprawne stanowią 30 % całego pokarmu. Pokarm zwierzęcy to różnego rodzaju bezkręgowce, dżdżownice, owady i ich larwy, mięczaki, drobne gryzonie i inne małe kręgowce oraz padlina.
Rozwój osobniczy
Ruja dzika zwana huczką przypada na miesiące późnojesienne i zimowe. Odyńce często staczają pomiędzy sobą walki o dostęp do samic. Ciąża trwa do 120 dni. Młode najczęściej rodzą się od marca do maja. Samice raz w rok maja młode, średnio od 4 do 12. Im samica starsza, tym liczniejszy miot. Warchlaki rodzą się z otwartymi oczami i przez pewien czas pozostają w barłogu, ogrzewając się wzajemnie ciałami. Okres karmienia mlekiem trwa do 4 miesięcy. W wieku kilkunastu dni młode zaczynają przyjmować poza mlekiem inny pokarm. Dziki w pierwszym roku życia są pasiaste. Na rdzawobrunatnym tle , wzdłuż grzbietu i boków ciała maja wyraźne żółtawo- płowe pasy. Przez pierwszy rok życia młode dziki znajdują się pod troskliwa opieka matki. Przez pierwsze dni życia przebywają w wymoszczonym suchymi trawami legowisku w zacisznej ostoi leśnej. Potem już podążają za matką na żerowisko. Młode w wieku 4-5 miesięcy gubią pręgowaną suknię. Zimowa sierść warchlaków jest ciemna, lecz z wyraźnym odcieniem rdzawym. Po 10 miesiącach wyglądają już jak osobniki dojrzałe. Uzyskują dojrzałość płciową w wieku 8-20 miesięcy. W naturze dożywają 40 lat.
Status gatunku
W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów dzik został zaliczony do kategorii LC– niskiego ryzyka. W polskim prawie łowieckim dzik jest objęty ochroną sezonową. Według przepisów obowiązujących od października 2009, w okresie od 16 stycznia do 14 sierpnia nie można przeprowadzać polowań na lochy. Polowania zbiorowe na dziki można prowadzić w terminie od 1 października do 15 stycznia (rozporządzenie Ministra Środowiska
Przygotowała: Wanda Kula